(Glaucoma) یا بیماری آب سیاه

  (Glaucoma)  

آب سیاه 

گلوکوم (Glaucoma) یا بیماری آب سیاه : 

به معنای بالارفتن فشار داخل چشم  می باشد که می تواند سبب آسیب عصب بینایی و در نتیجه کوری دائمی شود. باید دانست که بعضی از انواع بیماری آب سیاه می تواند تا مراحل انتهایی بیماری هیچ علامتی نداشته باشد و هنگامی فرد متوجه بیماری خود می گردد که بسیاری از رشته های عصب بینایی وی از بین رفته و دید بشدت و بطور غیر قابل برگشت افت کرده است.  بنابراین تشخیص زودرس آب سیاه و شروع درمان به موقع؛ کلید اصلی در پیشگیری از پیشرفت بیماری و کاهش دید بیمار  خواهد بود.

در چشم دائما مایع شفافی ترشح می گردد که به آن زلالیه می گویند و این مایع از محلی که زاویه (محل تلاقی قرنیه با عنبیه) نامیده می شود؛ خارج می گردد. اگر بدلیلی انسداد یا مانعی بر سر راه خروج این مایع در چشم ایجاد گردد و زلالیه نتواند براحتی از چشم خارج گردد؛ در اینصورت فشار  داخل چشم بالا می رود.  

انواع بیماری آب سیاه: 

بطور کلی بیماری آب سیاه را به دو گونه زاویه باز و زاویه بسته تقسیم بندی می کنند. گلوکوم زاویه باز از آنجا به این نام خوانده می شود که زاویه ای که مایع از آن خارج می شود "باز" است. با این حال، به دلایل نا مشخص، تخلیه زلالیه به کندی صورت می گیرد. کندی حرکت زلالیه سبب تجمع آن و بالا رفتن فشار داخل چشم می شود. در گلوکوم زاویه بسته؛ بدلیل تنگی شدید زاویه و یا مسدود شدن آن؛ مایع زلالیه نمی تواند از چشم خارج شود. در این بیماران یک افزایش ناگهانی و بسیار بالا در فشار چشم دیده می شود. این افزایش فشار می تواند در مدت بسیار کوتاه سبب آسیب دیدن عصب بینایی و کاهش دید شود. گلوکوم زاویه باز در ابتدا علامت خاصی ندارد. دید طبیعی بوده و هیچگونه درد و یا ناراحتی وجود ندارد. با ادامه یافتن بیماری، آرام آرام میدان بینایی بیمار محدود و محدودتر می شود؛ اما دید مرکزی تا مراحل نهایی بیماری حفظ می گردد. به همین جهت؛ بیمار نمی تواند در مراحل ابتدایی متوجه بیماریش گردد. در صورت عدم درمان؛ در مراحل انتهایی؛ بیمار ناگهان متوجه می شود که دید محیطی اش بشدت محدود شده است؛ درست مثل اینکه که دارد از درون یک لوله تفنگ به اطراف نگاه می کند. با ادامه یافتن بیماری؛ باقیمانده دید در مرکز نیز از بین رفته و بیمار کور می شود. بر عکس؛ گلوکوم با زاویه بسته معمولا بسیار پر سر و صداست و با علائم شدید درد چشم؛ تهوع؛ سردرد؛ قرمزی چشم؛ و تاری دید که بصورت ناگهانی بروز می کند؛ خود را نشان می دهد که یک اورژانس است و بیمار باید سریعاً درمان شود. در صورت عدم درمان، بیمار ممکن است در مدت بسار کوتاهی برای همیشه نابینا گردد. نوع دیگر این بیماری می تواند در بدو تولد وجود داشته باشد و یا بتدریج در سنین پایین خود را نشان دهد که به آن آب سیاه مادرزادی می گویند. کودکان مبتلا معمولاً علائم واضحی نظیر بزرگی قرنیه؛ خاکستری و کدر شدن رنگ قرنیه، حساسیت به نور، و اشکریزش شدید را دارند. آب سیاه همچنین می تواند بدنبال بعضی از جراحی های چشم مانند عمل آب مروارید مادرزادی؛ بدنبال آسیب های چشمی، بعضی تومورهای چشمی، بدنبال التهاب داخل چشمی؛ بیماری دیابت؛ و یا مصرف بعضی از داروها (کورتون) بروز نماید. تشخیص زودرس و به موقع بیماری آب سیاه: اگر سن شما بالای چهل سال است حتما به چشم پزشک مراجعه و حداقل برای یکبار از میزان فشارچشم خود اطلاع پیدا کنید (آب سیاه یعنی بالا بودن غیر طبیعی فشار چشم). باید بدانیم بعضی از بیماریها نیز می تواند ریسک ابتلا به آب سیاه را بیشتر کند. سردسته این بیماریها، بیماری قند و بیماری فشار خون می باشد. در چشمهای با نزدیک بینی بالا نیز ریسک ابتلا به بیماری آب سیاه در آنها بیشتر می باشد. اگر در افراد فامیل و نزدیکان (نسبی) شما کسی را با بیماری آب سیاه (بالا بودن فشار چشم) سراغ دارید در اولین فرصت سعی کنید از وضعیت فشار چشمتان اطمینان پیدا کنید. چرا که احتمال ابتلا به بیماری آب سیاه در کسانیکه در خانواده شان سابقه این بیماری وجود دارد، بیشتر است. اگر یکی از والدین یا خواهر و برادر شما آب سیاه داشته باشد شانس گرفتاری چشم شما به این بیماری در حد ۲۰ در صد خواهد بود. اگر به هر دلیلی از داروی کورتون (خوراکی، تزریقی، استنشاقی، و یاقطره) استفاده می نمایید، در طول مدت درمان باید از وضیعت فشار چشم خود اطلاع حاصل نمایید. چرا که مصرف هر نوع داروی کورتون دار بمدت حدودا بیش از یک هفته تا ده روز در بعضی از افراد می تواند سبب بالا رفتن فشار چشم و آسیب دائمی و غیر قابل برگشت عصب بینایی چشم گردد. اگر قبلا تحت عمل آب مروارید از نوع مادرزادی قرار گرفته اید بهتر است که در هر ویزیت (حداقل سالی یک بار برای سالیان متوالی)، از چشم پزشکتان سراغ میزان فشار چشم خود را بگیرید. 

درمان:هدف در درمان بیماری آب سیاه؛ پایین آوردن فشار داخل چشم  به کمک روش های مختلف مانند دارو درمانی؛ لیزر درمانی؛ جراحی؛ و یا ترکیبی از این روشها می باشد که بسته به نوع و شدت بیماری توسط پزشک معالج انتخاب می گردد. باید بدانیم که درمان آب سیاه هیچگاه افت دید و آسیب قبلی را نمی تواند جبران کند و در بهترین شرایط فقط می تواند از آسیب بیشتر پیشگیری نماید.

جراحی لیزری چشم

 جراحی لیزری چشم 

در ده سـال گـذشته جراحی جدیدی کشف شده است که با آن  میـتوان مشکلات بینایی را از بین برد. جراحی لیزری چـشم LASIK و PRK متداول ترین این جراحی ها هستند،اگر چه انواع دیگری نیز از این جراحیـهـای لیزری وجود دارد.ایـن جراحی عملی است که برای هر دو چشم حتی کمتراز 30 دقیـقه وقـت می گیرد و زندگی انسانهای بسیاری راتغییر داده است.  البته از آنجا که این نوع جراحی به تازگی ابداع شده است،  هنوز اسرار زیادی در مورد آن وجود دارد. 

LASIK 

عمل LASIK به این صورت انجام می شود که: فرد روی یک صندلی خوابیده می نشیند، قطره ای محلول بی حس کننده در چشم شما ریخته می شود. کل نواحی چشم باید کاملاً تمیز باشد. از ابزاری برای گشاد نگاه داشتن چشم استفاده می شود تا پلک را کاملاً باز نگاه دارد. حلقه ای مستقیماً روی کره ی چشم قرار می گیرد و زمانی که دور قرنیه چشم عمل مکش انجام می گیرد، دید شما تیره و تار خواهد شد. وسیله ی مخصوص جدا کردن قرنیه به آن حلقه وصل شده و جراح تلاش می کند تا لایه ای از روی قرنیه فرد جدا کند. همانطور که می بینید اصلاً عمل ساده ای نیست.

بعد از این کار حلقه و وسیله ی مخصوص جدا کردن قرنیه را  

برمی داریم. شما هنوز دیدی کاملاً تیره و تار دارید. دکتر همانطور که  

می خواهد لایه ی برداشته شده را در جای خود بگذارد، از شما 

 می خواهد که به نوری خیره شوید.

حال که شما به شیء ثابتی خیره شده اید، صدایی شنیده و بوی سوختن مو را حس خواهید کرد، در حالیکه لیزر در حال تغییر شکل قرنیه چشمتان است و کار خود را انجام می دهد. بعد از انجام این 

 کار، لایه برداشته شده از روی چشمتان به دقت جابه جا می شود 

 و پوششی محافظتی روی چشمانتان کشیده می شود تا آسیبی نبینند. 

                             PRK 

عمل PRK نیز بسیار شبیه به عمل LASIK است، با این تفاوت که  

در اینجا عمل توسط لیزر اکسمر نجام می شود. همینطور به جای  

ایجاد لایه، سلول های سطح چشم با لیزر برداشته می شوند و  

 نتیجتاً قرنیه تغییر شکل خواهد داد. هرچند عمل RPK بسیار 

 بی خطر تر از عمل LASIK است، اما ول مدت درمان طولانی تر است. 

پس از عمل 

 مطمئناً بعد از این عمل چشمانتان به طرز معجزه آسایی شفا نمی یابند. 3 تا 6 ماه طول خواهد کشید تا بیناییتان کاملاً تثبیت شود. در طی این مدت، جلسات متعددی برای ویزیت دکتر برنامه ریزی می شود که در این جلسات پزشک از درصد موفقیت عمل شما را آگاه می کند. معمولاً داروهایی نیز برای کاهش سوزش و حساسیت پس از عمل تجویز می شود.

حال که از کارهایی که روی قرنیه ی حساس شما در طی این عمل انجام می گیرد آگاه شدید، باید ببینید آیا می توانید فرد مورد نظر برای انجام این عمل جراحی باشید یا خیر. افراد مبتلا به نزدیک بینی، دوربینی و آستیگمات را می توان با هر دو عمل جراحی LASIK و PRK درمان کرد. 

آمادگی های لازم 

اگر به تازگی شماره ی لنز یا عینکتان عوض شده است، نمی توانید عمل جراحی را انجام دهید، چون هنوز در دوره ای بی ثبات قرار دارید و شماره ی چشمتان در حال تغییر است.

افرادی که در حدود 20 سالگی و پایین تر قرار دارند، یا آنها که از داروهای تاثیرگذار روی بینایی استفاده می کنند یا افرادی که مبتلا به دیابت هستند، نیز نمی توانند این عمل جراحی را انجام دهند. حتی افراد ورزشکار نیز گاهاً رد می شوند چون معمولاً در خطر اصابت چیزی به صورت و بدنشان هستند و نمی توانند مراحل درمانی را به راحتی طی کنند.

در آماده شدن برای جراحی چند مرحله باید طی شود. برای افرادی که از لنز استفاده می کنند، باید حدود 2 تا 4 هفته قبل از اولین آزمایشات از آن استفاده نکنند چرا که باعث تغییر شکل قرنیه می شود.

در روز عمل نباید از هیچگونه کرم یا ادوکلن روی صورتتان استفاده کنید چون مانع عمل شده و به مشکلات آتی می انجامد. قانون های بسیار دیگری هم وجود دارد که به خود شما و عادات زندگیتان برمی گردد، از این رو مراجعه به یک متخصص قبل از انجام عمل کاملاً ضروری است.  

نترسید  

با وجود همه ی اعمالی که برای مداوای بینایی شما انجام می گیرد، عمل لیزری چشم جادو نیست. بعضی ها پس از عمل هنوز مجبور به استفاده از عینک بوده اند. بعضی دیگر نیز نیازمند درمان های اضافی شده اند.

آنها که مشکلات بزرگ بینایی داشته اند، موفقیت بسیار کمی در این جراحی ها داشته اند که ارزش عمل کردن هم نداشته است. باید بگویم که در بسیاری از موارد حتی با وجود به دست آوردن بینایی کامل و درمان قطعی، مشکلات قبلی بعد از مدتی دوباره برگشته اند.

می دانم که بیان این موقعیت ها باعث ناامیدی شما می شود، پس بهتر است که زیاد تحت تاثیر تبلیغات عظیمی که برای این نوع جراحی ها می شود قرار نگیرید و قبل از هر اقدامی خوب در این مورد تحقیق کرده و موقعیت خود را بررسی کنید.

اضافه می کنم که عمل بر روی هر دو چشم در یک زمان بسیار پرخطرتر است. ممکن است به از کار افتادن هر دو چشم منجر شود و سختی و ناراحتی کار را دوچندان می کند. با وجود ناامیدی که از این حرفها نصیبتان می شود، باز هم می گویم، به افرادی فکر کنید که با گذشتن از همه ی این خطرها و انجام عمل، بینایی خود را به طور کامل به دست آورده اند و زندگیشان کاملاً تغییر کرده است.  

عوارض جانبى 

 لیزیک عمل کم عارضه اى است اما خالى از عارضه هم نیست. این عوارض ۲ دسته هستند: دسته اول عوارض خفیف و گذرایى هستند که در عرض چند هفته از بین مى روند. افت کیفیت بینایى به خصوص در شب، دیدن هاله در اطراف اشیاى نورانى و خشکى چشم از جمله این عوارض هستند. دسته دوم عوارضى هستند که به طور نادر اتفاق مى افتند ولى مى توانند مشکلات جدى براى چشم و بینایى ایجاد کنند. عفونت، خشکى شدید چشم و مشکلات دائمى دید در شب از این دسته عوارض هستند. معاینات اولیه دقیق و انتخاب روش مناسب احتمال بروز این عوارض خطرناک را به حداقل مى رساند.