پزشکی.دندان پزشکی.تغذیه.
مطالب جالب و آموزنده پزشکی
پزشکی.دندان پزشکی.تغذیه.
مطالب جالب و آموزنده پزشکی
بررسی ساختمان دهان و تفاوت دندان های شیری و دائمی
دهان و ساختمان دندان
نقش دهان:
دهان در اعمال زیادی چون صحبت کردن، خندیدن، چشیدن، گاز گرفتن، جویدن و بلعیدن غذا نقش اصلی را به عهده دارد و اولین قسمت دستگاه گوارش است که از لبها شروع و به حلق منتهی میشود.
اولین قدم در عمل گوارش غذا، خرد کردن و جویدن مواد غذایی است که وظیفه آن به عهده دندانها می باشد. دندانها هر یک با شکل ویژه خود به اعمال بریدن (دندانهای پیش)، پاره کردن (دندانهای نیش)، نرم و له کردن (دندانهای آسیا) و نهایتاٌ به عمل جویدن غذا کمک می کنند. لازم به ذکر است که جویدن، تکلم و حفظ زیبایی صورت، سه وظیفه اصلی دندانها می‌باشد.
لایه‌ها و سطوح مختلف دندانی:
دندان از اجزا، لایه ها و سطوح مختلفی تشکیل شده اند که هر کدام نام و تعریف مخصوص به خود دارند. همانگونه که در شکل ۱-۲ مشخص است، هر دندان به سه قسمت کلی تاج، طوق و ریشه تقسیم میشود:
بخشهای مختلف دندان. دندان به طور کلی به سه قسمت تقسیم می‌گردد:
- تاج: قسمتی از دندان است که در دهان مشاهده میشود.
- ریشه: بخشی از دندان است که در استخوان فک قرار دارد و دیده نمی‌شود.
- طوق: محل تلاقی تاج و ریشه دندان است.
لایه های مختلف دندان دیده می‌شوند. لایه سطحی دندان که در دهان قابل مشاهده است، مینا نام دارد. مینا سخت ترین بافت ساخته شده در بدن انسان است که بقیه قسمتهای نرمتر دندان را در برابر آسیبهای مختلف محافظت می‌کند. بنابراین اگر این لایه که مقاومترین سد محافظ است، به هر علتی چون پوسیدگی یا ضربه از بین برود، دندان بسیار آسیب پذیر می‌گردد.
لایه های مختلف دندانی بترتیب از سطح به عمق:
- مینا: خارجی‌ترین لایه پوشاننده تاج که سخت ترین بافت بدن می‌باشد
- عاج: لایه زیرین مینا یا لایه میانی دندان
- مغز دندان: داخلی ترین قسمت دندان که حاوی اعصاب و رگهای خونی می‌باشد
- لثه: بافت نرم پوشاننده استخوان فک‌ها و از بافتهای نگهدارنده دندان است
- سمان: لایه بیرونی ریشه که سطح آن را می‌پوشاند
- استخوان فک: بافت سخت نگهدارنده دندان
در زیر مینا، عاج دندان قرار دارد و بطور کامل، مغز دندان را که حاوی رگهای خونی و اعصاب می‌باشد احاطه نموده است. این لایه نسبت به مینا از مقاومت کمتری برخوردار است. جایگزین مینا در قسمت ریشه دندان، سمان نام دارد. این لایه فقط سطح ریشه دندانها را می‌پوشاند. لذا در شرایط طبیعی، در دهان قابل مشاهده نیست.
بطور کلی دندانها توسط الیافی به استخوان فک چسبیده اند استخوان فک خود توسط لثه پوشیده شده است. بدین ترتیب، در یک دهان سالم، تنها چیزی که قابل دیدن است، لثه و مجموعه تاج دندانهاست. به مجموع لثه و استخوان و الیافی که دندان را در استخوان نگه داشته اند، بافتهای نگهدارنده دندان گفته میشود.
هر دندان دارای ۵ سطح است. سطح خارجی، سطح داخلی، سطح جونده و سطوح بین دندانی یا سطوح کناری دندان.
سطوح مختلف دندانها:
- سطح خارجی، سطحی است که در مجاورت لب یا گونه ها قرار دارد.
- سطح داخلی: در دندانهای پایین، سطحی که بطرف زبان و در دندانهای بالا سطحی است که بطرف کام قرار دارد.
- سطح جونده: سطح رویی دندان است که در دندانهای عقب، پهن و دارای برجستگی و فرو رفتگی است و در دندانهای جلو تیز و برنده است.
- سطوح بین دندانی، سطحی است که مجاور دندان کناری قرار می‌گیرد. هر دندان دو سطح کناری دارد.
دوره‌های دندانی و زمان رویش
هر فردی در زندگی خود دو سری دندان دارد: شیری و دائمی (شکل ۵-۲) و سه دوره دندانی را پشت سر میگذارد: دوره دندان شیری، دوره دندانی مخلوط (دوره ای که دندانهای شیری بتدریج جای خود را به دندانهای دائمی میدهند و در دهان کودک مخلوطی از دندانهای شیری و دائمی دیده میشود ) و نهایتاً دوره دندان دائمی.
الف) دندانهای شیری:
• زمان رویش اولین دندان شیری: حدود ۶ ماهگی
• زمان تکمیل دندانهای شیری: ۲ تا ۵/۲ سالگی
• تعداد کل دندانهای شیری: ۲۰ عدد (در هر نیم فک ۵ دندان)
• اگر زمان رویش هر دندان نسبت به زمان اصلی آن با توجه به جدول حدوداً ۹ ماه به تأخیر بیافتد، فرد باید به مرکز بهداشتی درمانی ارجاع داده شود.
زمان رویش دندانهای شیری
دندانهای فک | پیش میانی | پیش طرفی | نیش | آسیای اول | آسیای دوم |
فک بالا | ۱۲-۸ ماهگی | ۱۳-۹ماهگی | ۲۲-۱۶ ماهگی | ۱۹-۱۳ ماهگی | ۳۳-۲۵ ماهگی |
فک پایین | ۱۰-۶ ماهگی | ۱۶-۱۰ ماهگی | ۲۳-۱۷ ماهگی | ۱۸-۱۴ ماهگی | ۳۱-۲۳ ماهگی |
ب) دندانهای دائمی:
• زمان رویش اولین دندان دائمی: حدود ۶ سالگی
• زمان تکمیل دندانهای دائمی(بجز عقل): حدود ۱۲ الی ۱۳ سالگی
• تعداد کل دندانهای دائمی (با در نظر گرفتن دندانهای عقل): ۳۲ عدد (در هر نیم فک ۸ دندان)
• از حدود ۵/۵ تا ۱۲ سالگی به تدریج دندانهای شیری لق می‌شوند و می‌افتند. معمولاً ۲ تا ۶ ماه پس از افتادن هر دندان شیری، دندان دائمی جانشین رویش مییابد و تا پایان عمر در دهان باقی می‌ماند.
زمان رویش دندانهای دائمی
دندان های فک | پیش میانی | پیش طرفی | نیش | اولین آسیای کوچک | دومین آسیای کوچک | اولین آسیای بزرگ | دومین آسیای بزرگ | سومین‌آسیای بزرگ (دندان عقل) |
فک بالا | ۸-۷ سالگی | ۹-۸ سالگی | ۱۲-۱۱ سالگی | ۱۱-۱۰ سالگی | ۱۲-۱۰ سالگی | ۷-۶ سالگی | ۱۳-۱۲ سالگی | ۲۱-۱۷ سالگی |
فک پایین | ۷-۶ سالگی | ۸-۷ سالگی | ۱۰-۹ سالگی | ۱۲-۱۰ سالگی | ۱۲-۱۱ سالگی | ۷-۶ سالگی | ۱۳-۱۱ سالگی | ۲۱-۱۷ سالگی |
تفاوت دندانهای شیری و دائمی
دندانهای شیری و دائمی با یکدیگر تفاوتهایی دارند که آنها را از یکدیگر قابل تشخیص میسازد
تفاوتهای میان دندانهای شیری و دندانهای دائمی
معیار | دندان شیری | دندان دائمی |
اندازه | کوچکتر | بزرگتر |
رنگ | روشن | کدر |
تاج | کوتاهتر(پیازی شکل) | بلندتر |
طوق | تنگ تر | گشادتر |
سطح جونده | کوچکتر | بزرگتر |
ریشه | باریکتر | پهن تر |
ضخامت مینا | نازکتر | ضخیم‌تر |
ضخامت عاج | نازکتر | ضخیم‌تر |
مغز دندان | وسیع | کوچکتر |
اهمیت دندانهای شیری و دندان ۶ سالگی
دندانهای شیری :
خیلی از افراد هنوز تصور می‌کنندکه دندانهای شیری اهمیتی ندارند، چرا که به زودی جایشان را به دندانهای دائمی خواهند داد. در صورتیکه این دندانها در زمانی که در دهان هستند، وظایف اساسی را بعهده دارند و بعضی از آنها تا سن ۱۲ سالگی هم در دهان باقی می‌مانند. عمده وظایف دندانهای شیری سالم به شرح ذیل می‌باشد:
• حفظ فضای لازم برای رویش دندانهای دائمی. دندانهای شیری به عنوان راهنمای رویش صحیح دندانهای دائمی محسوب می‌شوند. بنابراین اگر زودتر از دست بروند سبب جابجایی و نامرتب شدن دندانهای دائمی بدلیل کمبود فضا خواهند شد که درمان آن هزینه گزافی به خانواده‌ها تحمیل خواهد کرد. همچنین در صورتیکه دندانهای شیری بیش از زمان لازم در دهان باقی بمانند، باعث بروز مشکلات رویشی دندانهای دائمی می‌گردند (شکل ۶-۲).
• کمک به رشد و تکامل صورت. درصورتیکه دندانهای شیری زود کشیده شوند، رشد فکی بدرستی انجام نخواهد شد.
• اهمیت در جویدن و هضم غذا. کودک در حال رشد به تغذیه مناسب نیاز دارد و تغذیه مناسب با دندانهای پوسیده دچار اشکال شده و سلامت کودک را به خطر می‌اندازد.
• اهمیت در تکلم و بیان صحیح حروف. بنابراین از لحاظ رفتاری کودک راحت‌تر با کودکان دیگر ارتباط برقرار می‌کند.
• آسیب‌هایی که به دندانهای قدامی شیری وارد میشود، ممکن است سبب عفونی شدن آنها شده و تغییراتی از جمله تغییر رنگ، نقص در شکل و کج شدن جوانه دندانهای دائمی زیرین خود را باعث خواهند شد. به عبارتی، پوسیدگی دندان شیری می‌تواند موجب آسیب به جوانه دندانهای دائمی زیرین خود گردد.
زود کشیده شدن دندانهای شیری و یا دیر افتادن آنها باعث کمبود فضا برای رشد دندانهای دائمی میشود. لذا این دندان در هنگام رشد، با مشکل مواجه شده و کج و نامرتب در دهان ظاهر می‌شوند.
دندان ۶ سالگی و علت اهمیت آن:
• این دندان اولین آسیای بزرگ دائمی می‌باشد که به دندان ۶ سالگی معروف است و زمان رویش آن هم در ۶ سالگی است. این دندان الگوی رویش سایر دندانهای دائمی است و اگر در جای صحیح خود در زمان مناسب رویش پیدا کند، تقریباً می‌توان انتظار داشت که سایر دندانهای دائمی هم صحیح و مرتب رویش یابند.
• محل رویش آن پشت آخرین دندان شیری یعنی دندان آسیای دوم شیری است . این دندان، اولین دندان دائمی است که جانشین دندان شیری نمی‌شود و بدون افتادن دندان شیری ، رویش مییابد. لذا اکثر والدین تصور می کنند که این دندان شیری است و با این باور غلط که اگر دندان شیری بیافتد، دندان دیگری بدون هیچ مشکلی به جای آن می‌روید، تلاشی برای تمیز نگاه داشتن آن نمی‌شود و این در حالی است که دندان ۶ با تمام اهمیتی که برای آن ذکر شد، باید تا پایان عمر در دهان باقی بماند، اما زودتر پوسیده شده و از بین می رود و مشکلات متعدد دندانی بعدی را ایجاد می‌نماید.
معاینه دهان و دندان
برای معاینه دهان، وسایل زیر لازم است:
چوب زبان (آبسلانگ)
چراغ قوه
گاز تمیز
روش معاینه:
۱. دستهایتان را با آب و صابون بشویید.
۲. معاینه شونده را روی یک صندلی بنشانید. خود شما جلوی روی او بایستید؛ از او بخواهید که دهان خود را کاملاً باز کند. با چراغ قوه فضای دهان را روشن کنید.
۳. برای اینکه لثه و همه سطوح دندانها را بتوانید بخوبی معاینه کنید، بایستی از یک طرف فک بالا شروع و بطور منظم با بررسی کلیه سطوح دندانی به سمت دیگر فک معاینه را ادامه داده و سپس به همین ترتیب برای فک پایین عمل نمایید.
۴. برای معاینه لثه و سطح زبانی دندانهای فک پایین، باید زبان و برای معاینه لثه و سطح لبی دندانهای فک بالا و پایین، لبها و گونه را با چوب زبان از سطح لثه دور نمایید (شکل ۹-۲).
۵. برای معاینه زبان، نوک آن را با گاز تمیز گرفته و به سمت خارج از دهان بکشید و تمام سطوح آنرا به دقت نگاه کنید.
نکات مورد توجه در هنگام معاینه:
• تمام قسمتهای لثه، کف دهان (زیر زبان)، کام، داخل گونه‌ها و لبها را به دقت معاینه کرده تا اگر تورم، زخم و یا هر چیز غیر طبیعی دیگر وجود داشته باشد، متوجه آن شده و بیمار را به مرکز بهداشتی درمانی ارجاع نمایید.
• همه سطوح مختلف را در تک تک دندانها معاینه کنید. وجود پلاک میکروبی، جرم، پوسیدگی دندان ( از یک لک کوچک قهوه‌ای یا سیاه‌رنگ گرفته تا سوراخ شدگی دندان) را بررسی نمایید.
• از آنجا که پوسیدگی دندانی می‌تواند همراه با درد باشد، بایستی در این خصوص از مراجعه کننده یا همراه او وجود درد و یا سابقه درد دندانی را جویا شد.
در هنگام برخورد با موارد زیر بیمار را به مرکز بهداشتی درمانی ارجاع دهید:
o درد شدید
o تورم روی صورت یا داخل دهان (با درد یا بدون درد)
o بد بودن حال عمومی بیمار( تب، لرز، رنگ پریدگی و ضعف)
o درد در زمان خوردن یا نوشیدن غذاهای سرد، گرم، ترش یا شیرین و یا در هنگام فشار دندانها بر روی هم.
o خونریزی] در صورتیکه علی رغم ارائه توصیه‌های لازم (در فصل لثه و بیماریهای آن) خونریزی همچنان ، تداوم داشته باشد[.
o وجود جرم دندانی
توجه مهم:
همیشه به یاد داشته باشید که پس از انجام معاینه دهان و دندان فرد مراجعه کننده، با توجه به گروه سنی و شرایط خاص او، آموزشها و توصیه‌های بهداشتی لازم که هر کدام به تفصیل در فصلهای مربوطه بیان شده است با حوصله و دقت لازم به بیمار یا همراه او ارائه شود.
وقتی با تعداد زیادیی مصدوم روبرو می شویم چه باید بکنیم ؟
مصدومان متعدد
در وضعیت‌هایی مثل حوادث ترافیکی عمده، ممکن است مجبور باشید همزمان به چندین مصدوم رسیدگی کنید. ممکن است تنها یا همراه با سایر ارایه‌کنندگان کمک‌های اولیه مشغول کار باشید و یا به متخصصان کمک برسانید.
در هر کدام از این وضعیت‌ها، استفاده از یک راه و روش منظم توأم با خونسردی در آشفتگی و هرج و مرج ابتدایی، بسیار مهم است. در ابتدا تمام مصدومان بی‌هوش را شناسایی کرده، بر سر آنها حاضر شوید و با انجام ارزیابی اولیه هرگونه آسیب تهدیدکننده حیات را شناسایی و درمان کنید.
نحوه برخورد با حادثه
حوادث عمده‌ای که تعداد زیادی مصدوم به جای می‌گذارند، فشار توان‌فرسایی بر دوش نجات‌دهندگان وارد می‌کنند.
مجرب‌ترین ارایه‌کننده کمک‌های اولیه که در محل حادثه حاضر است، باید مسؤولیت را بر عهده بگیرد. اولین کار آن است که مطمئن شوید با مراکز خدمات اورژانس تماس گرفته شده و اطلاعات دقیق در مورد حادثه، در اختیار آنها گذاشته شده است.
اولویت بعدی، ارزیابی صحنه حادثه و در صورت امکان، بی‌خطر ساختن آن است. سپس، ارایه کمک‌های اولیه اورژانس را در صورت بی‌خطر بودن، آغاز کنید. در صورتی که سایر ارایه‌کنندگان کمک‌های اولیه از راه رسیدند، در حد توان اطلاعات در اختیارشان بگذارید. با ورود خدمات اورژانس، افسر ارشد کنترل اوضاع را در دست خواهد گرفت.
در حوادث عمده، پلیس محل‌هایی را برای تجمع اختصاص می‌دهد و افسرانی را برای دریافت گزارش‌های نجات‌دهندگان منصوب می‌کند. از بین نبردن شواهد موجود در محل حادثه بسیار مهم است چون ممکن است در آینده نیاز به تحقیقات قانونی باشد.
نقش ارایه‌کننده کمک‌های اولیه
در حوادث عمومی عمده (به‌خصوص وقتی که یک پزشک در گروه شما حضور دارد)، ارایه‌کنندگان کمک‌های اولیه تا زمان ورود آمبولانس و سایر خدمات، نقش گروه پزشکی حاضر در محل را ایفا می‌کنند. با ورود این افراد، نقش شما در رسیدگی به حادثه، کاهش مییابد.
در تمام حوادث عمده، در صورتی که یکی از اعضای خدمات اورژانس از شما درخواست کند که صحنه را ترک کنید، باید این کار را انجام دهید.
البته ممکن است از شما درخواست شود که با انجام کارهای ساده‌ای (مثل در دست گرفتن سرم یا نگه داشتن اندام آسیب دیده) به گروه پزشکی یاری برسانید. همیشه به این درخواست‌ها پاسخ مثبت بدهید؛ از کمک شما به غایت تقدیر خواهد شد.
چه کمکی از دست شما برمی‌آید
- مصدومانی را که آسیب جدی دارند شناسایی و برای درمان فوری علامت‌گذاری کنید. تمام مصدومانی را که آسیب جزیی دارند به سرعت از محل منتقل کنید تا دسترسی به موارد جدی، تسهیل شود؛ آسیبهای جزیی را می‌توان در فرصت مناسب درمان کرد. این کار را «تریاژ» می‌نامند.
- مصدومانی را که واضحاً فوت کرده‌اند، رها کنید. به این طریق شما می‌توانید به سایر مصدومانی که نیاز به کمک دارند، به‌طور مؤثر رسیدگی کنید.
- بر روی تمام مصدومان، برچسبی شامل نام آنها و جزییاتی درباره وضعیت‌شان قرار دهید تا اطلاعات دقیقی برای پرسنل پزشکی فراهم کرده باشید.
- به کارکنان و ساکنان نزدیک به محل حادثه، نسبت به وجود خطرهای بیشتر (پنهان) هشدار دهید.
اولویت‌بندی : مصدومانی را که آسیبهای جزیی دارند، از سر راه دور کنید تا پرسنل اورژانس بتوانند بر سر مصدومانی که آسیبهای جدی‌تری دارند، حاضر شوند.
چگونه به مصدومان حوادث رانندگی کمک کنیم ؟
حوادث رانندگی
شدت حوادث رانندگی از سقوط دوچرخه تا تصادف شدید با اتومبیل، متفاوت است. محل حادثه اغلب به دلیل ترافیک در حال حرکت، پر از خطرهای جدی است.
بی‌خطر کردن محل حادثه قبل از حاضر شدن بر سر مصدومان، بسیار حیاتی است. این اقدام به شما امکان می‌دهد که از خود، مصدوم و سایر افراد عبورکننده از جاده، حفاظت کنید. به محض بی‌خطر شدن محل، به سرعت وضعیت مصدومان را ارزیابی کرده، درمان را اولویت‌بندی کنید. به مصدومانی که به کمک‌های اورژانس نیاز دارند، قبل از دیگران رسیدگی کنید.
بی‌خطر کردن محل
- ابتدا از امنیت خود مطمئن شوید و از انجام کاری که ممکن است شما را به مخاطره بیندازد، پرهیز کنید.
- اتومبیل خود را در محلی امن و کاملاً با فاصله نسبت به محل حادثه پارک کنید و چراغ‌های خطر آن را به حالت چشمک‌زن قرار دهید.
- هرگز در عرض یک جاده عریض ندوید.
- در شب، لباسی بپوشید یا چیزی حمل کنید که روشن یا منعکس‌کننده نور باشد و از چراغ‌قوه استفاده کنید. پس از انجام موارد فوق، احتیاط‌های کلی زیر را رعایت کنید:
- چند ناظر را برای هشدار دادن به سایر رانندگان و کاستن از سرعت آنها روانه کنید.
- حداقل به فاصله ۴۵ متر از محل حادثه در هر دو طرف آن، مثلث یا چراغ هشداردهنده قرار دهید.
موتور تمام وسایل نقلیه آسیب‌دیده را خاموش کرده، در صورت امکان، مخزن سوخت را در ماشین‌های دیزلی و موتور سیکلت‌ها خاموش کنید.
- وسیله نقلیه را بی‌حرکت کنید. اگر وسیله نقلیه روی چهارچرخ است، ترمز دستی را کشیده، اتومبیل را در دنده قرار دهید و یا چند قطعه سنگ بزرگ را درست در جلوی چرخ‌ها بگذارید. اگر وسیله نقلیه چپ کرده است، سعی نکنید آن را برگردانید اما از واژگون شدن آن پیشگیری کنید.
- مراقب خطرهای فیزیکی باشید. اطمینان حاصل کنید کسی سیگار نمی‌کشد. گروه خدمات اورژانس را از وجود خطوط نیروی آسیب‌دیده، سوخت پخش شده و هرگونه وسیله نقلیه‌ای که نشانه «خطر شیمیایی» دارد، آگاه سازید.
نشانه‌های خطر شیمیایی پلاک خطر شیمیایی (شکل زیر) نشان می‌دهد که وسیله نقلیه در حال حمل یک ماده خطرناک است. ماهیت این خطر بالقوه با یک نشانه (شکل‌های سمت راست) مشخص میشود. خدمات اورژانس قادر به تفسیر این اطلاعات خواهد بود.
مواد خطرناک
در هر حادثه (رانندگی) ممکن است عوارضی مثل ریزش مواد خطرناک یا فرار گازهای سمی رخ دهد. ناظران را از صحنه حادثه دور کرده، موافق جریان باد بایستید. به علامت‌های «خطر شیمیایی» روی وسایل نقلیه توجه کرده، گروه خدمات اورژانس را در جریان قرار دهید. اگر در مورد امنیت خود یا مفهوم یک نشانه مشکوک هستید، از محل فاصله بگیرید. در صورتی که ریزش مواد وجود دارد و یا روی نوار بالا و چپ علامت «خطر شیمیایی» حرف « E » به چشم می‌خورد (حرف « E » به معنای خطر امنیت عمومی است)، به دقت مراقب اوضاع باشید.
بررسی وضعیت مصدومان
به سرعت تمام مصدومان را ارزیابی کنید. اگر بیش از یک مصدوم وجود دارد، ابتدا به آنهایی که ممکن است آسیبهای تهدیدکننده حیات (مثل سوختگی یا زخم شدید) داشته باشند، رسیدگی کنید.
در صورت امکان، مصدومان را در همان وضعیتی که با آنها مواجه شدید، درمان کنید؛ تنها در صورتی که مصدومی در خطر باشد یا به منظور ارایه درمان نجات‌بخش، می‌توانید وی را جابه‌جا کنید. محل را به‌طور کامل جستجو کنید تا از مصدومانی که به مناطق دورتر پرتاب شده‌اند یا از آنهایی که به خاطر منگی، بی‌هدف حرکت کرده و از محل دور شده‌اند، غفلت نکرده باشید.
اگر مصدومی در داخل یا زیر یک وسیله نقلیه گیر افتاده است، به کمک خدمات آتش‌نشانی و نجات احتیاج خواهید داشت. بنابراین در اسرع وقت با این مراکز تماس بگیرید.
نحوه برخورد با مصدومان داخل وسیله نقلیه:
در زمانی که شما مصدوم را از نظر وجود آسیبهای بالقوه تهدیدکننده حیات ارزیابی می‌کنید، ناظران می‌توانند با نگه داشتن سر مصدوم، به شما کمک کنند.
در برخورد با یک مصدوم، ابتدا یک ارزیابی اولیه انجام دهید و در صورت امکان، به آسیبهای تهدیدکننده حیات رسیدگی کنید. در مورد هر مصدومی که در حوادث رانندگی آسیب دیده است، همیشه فرض کنید که آسیب گردن (نخاع) وجود دارد و سر مصدوم را تا رسیدن نیروهای کمکی، با دست نگه دارید. در مدتی که منتظر رسیدن کمک‌های تخصصی هستید، علایم حیاتی مصدوم (سطح پاسخ‌دهی، نبض و تنفس) را کنترل و ثبت کنید .
نحوه برخورد با مصدومان روی جاده:
پس از اطمینان از بی‌خطر بودن اوضاع، مصدوم را از نظر وجود آسیبهای تهدیدکننده حیات بررسی کنید. مصدوم را فقط در صورتی می‌توانید جابه‌جا کنید که کاملاً ضرورت داشته باشد.
هشدار!
مصدوم را حرکت ندهید مگر وقتی که قطعاً ضرورت داشته باشد.
اگر لازم باشد مصدوم را حرکت دهید، روش مورد استفاده برای جابه‌جا کردن مصدوم بسته به وضعیت وی و نیز وجود یا عدم وجود نیروهای کمکی، فرق می‌کند (مبحث « جابه‌جا کردن بیماران » را ببینید).
از یک ناظر بخواهید که موقعیت وسیله نقلیه و مصدوم را نشانه‌گذاری کند؛ این اطلاعات برای پلیس مفید است.